Deflatie in aantocht: de vijf stappen om de crisis te overleven (HAAST!)

In de blog 'Is de ECB de weg kwijt?' en de daarop volgende blog 'Investeren in goud' wordt al gerefereerd naar het boek 'Deflatie in aantocht' dat ik op dat moment aan het lezen was. Wat mij betreft is dit boek een echte eye-opener. Het zet aan tot denken en handelen. Door de economische situatie vanuit een historisch perspectief te bekijken, vallen veel puzzelstukjes (verleden, heden en toekomst) bij mij op zijn plaats. Ik zou dan ook iedereen willen aanraden dit boek eens te lenen in de bieb. Het is wat mij betreft een must om te lezen.

In een reactie van Life4Mama op het bovengenoemde blog vroeg zij mij om wat meer te vertellen over dit boek. Enig speurwerk leverde een goede en vooral uitgebreide samenvatting op van dit boek. Waarom het wiel opnieuw uitvinden, als het al uitgevonden is :-)

Wat in deze samenvatting wat minder naar voren komt, zijn de vijf stappen om de crisis te overleven. Dat is op zich logisch, want daarvoor moet je natuurlijk ook het boek kopen of lenen. Ik ga geen uitgebreide samenvatting van deze vijf stappen maken, maar wil ze wel even kort doornemen. Het is dan aan jou of je er wat mee wilt en/of kunt. En misschien voer je ze al (gedeeltelijk) uit. Ten slotte ook nog wat crisistips van lezers, waarnaar is gevraagd in de eerste druk van dit boek.

HAAST!

De vijf stappen worden samengevat door de letters 'HAAST'. Volgens de schrijvers, Eric Mecking en Elmer Hogervorst, zijn deze letters bewust gekozen om de urgentie er van aan te geven. De letters staan voor:

1. Huis
2. Aflossen
3. Alternatieven
4. Spaargeld
5. Troy ounces: goud en zilver

1: Huis: niet kopen maar verkopen

De schrijvers geven op basis van het in hun boek beschreven scenario van de (toekomstige) huizencrisis het advies het huis zo snel mogelijk te verkopen tegen een nu nog redelijke prijs. Natuurlijk maken zij hier de nodige kanttekeningen bij: als je de woning jaren geleden hebt gekocht, een lage hypotheekschuld hebt en niet gaat verhuizen dan zit je safe. Maar heb je de laatste jaren een huis gekocht en staat deze onder water? Direct verkopen, aldus de schrijvers, om de restschuld zo behapbaar mogelijk te houden.

Koop vooral geen (nieuw) huis. Dit is niet het moment om te kopen. Later komen er betere momenten, die ook in het boek zijn beschreven (> 2030).

Ga nu huren en los de restschuld af. Dit maakt je in tijden van crisis flexibeler.

2: Aflossen

De schrijvers stellen dat een goede buffer ten allen tijde noodzaak is. Ga niet het laatste geld gebruiken om een schuld af te lossen, waardoor er geen geld meer is om noodzakelijke uitgaven te doen.

Zij adviseren bij het aflossen van schulden onderscheid te maken in aflossen van schulden met en zonder aftrekbare rente. Ook wordt gerefereerd aan de bijleenregeling hypotheken. Uitgangspunt is om geen schulden te hebben, en al helemaal niet in tijden van crisis (depressie).

Het boek geeft op dit punt enkele praktische voorbeelden

3: Alternatieven

De schrijvers geven aan dat velen wachten totdat de vraag (ondermeer naar huizen en werk) weer toeneemt. Het probleem in de kondratieff winter is dat deze vraag voorlopig niet terug komt of slechts gedeeltelijk hersteld. Door het langdurig wegvallen van herstel, dient men het roer radicaal om te gooien, aldus beide heren. 'Waarom niet tijd, die je nu besteedt aan het huidige inkomen investeren in nieuwe ideeën, die meer toekomst vast zijn en leiden tot nieuw inkomen?' Zij denken hierbij ook aan nieuwe beroepen in het kader van digitalisering en robotisering.

Ook opleidingen en studies worden benoemd als alternatief. 

Een MBA-studie wordt sterk afgeraden door de schrijvers. Zij adviseren te kiezen voor een praktische opleiding, gericht op ondernemerschap. Er wordt blijkbaar door studenten nog altijd vaak gekozen voor opleidingen in het management en de financiële sector. Managers zijn steeds minder nodig, de financiële sector, zoals banken, hebben niet de toekomst. 

Beide heren adviseren ook om kinderen te sturen in hun opleidingskeuze. Investeer in (technische) opleidingen, die aansluiten bij de nieuwe ontwikkelingen. Leren programmeren bijvoorbeeld. Volgens de schrijvers hoeft niet alleen ingezet te worden op opleidingen op HBO- of universitair niveau. 'Met MBO is niets mis'. Kies voor vakmanschap, dat met passie wordt uitgevoerd.

Ten slotte denken de schrijvers in het kader van alternatieven toch ook aan beleggingsvehicles, zoals putt opties, turbo's, ETF's, die extra geld kunnen opleveren in een dalende markt. Dit lijkt tegenstrijdig met eerdere adviezen in het boek, maar voor wie zich in de materie verdiept en eigen maakt - door het volgen van cursussen en seminars - kan dit een goede optie zijn. Het brengt wel een hoog risico met zich mee.

4: Spaargeld: bespaargeld beschermen

Het gaat de komende periode om 'Return on money' in plaats van 'Return of money'. Kortweg: het gaat er in (aanloop naar) de komende depressie niet om rendement, maar dat het spaargeld terug komt. 

Zij hebben grote twijfels bij het garantiestelsel. Iedereen vertrouwd hierop. Dat is zeer riskant. Het omvallen van banken zorgt namelijk voor een domino-effect. Een effect, welke banken die nog niet zijn omgevallen niet kunnen opvangen. Want, banken hebben nog altijd meer verplichtingen dan eigen vermogen. 

De problemen zijn niet fundamenteel anders dan in 2008, zo stellen de schrijvers. De problemen zijn eerder groter, nu het risico bij een kleiner aantal banken ligt. Ook overheden zullen niet in staat zijn dit garantiestelsel te handhaven.

Overheden hebben zich namelijk ook fors in de schulden gestoken, waardoor zij dit niet nog eens kunnen opvangen zonder zelf in de problemen te komen. 

De schrijvers geven aan dat overheden beperkingen op spaargelden zullen instellen. Zelfs confiscatie van spaargeld boven €100.000,00 is mogelijk. Vervolgens behandelen de heren een aantal scenario's hoe hiermee omgegaan kan worden, zoals het spreiden van spaargeld over diverse nationale en internationale banken en het aanhouden van diverse valutarekeningen (in Dollars). Dit zijn slechts enkele concrete voorbeelden, waarvan er enkele ook wel open deuren zijn naar mijn mening.

5: Troy ounces goud en zilver kopen. 

In dit onderdeel gaan de schrijvers er van uit dat het financiële stelsel volledig onderuit gaat. De papieren oplossing (zie 4. Spaargeld) houdt dan op te bestaan. Dit is wel een heel zwart scenario, zo beamen ook de schrijvers. Er wordt dan terug gevallen op ruilhandel.

'De wereld wordt dan een grote kringloopwinkel.'  

Alles draait dan om het ruilen van goederen en diensten. Goud en zilver heeft een intrinsieke waarde en zal altijd blijven fungeren als waardevol ruilmiddel. 
Overigens, de schrijvers halen aan dat edelmetalen, zoals goud en zilver, niet alleen in deze situatie goede investeringen zijn. Ook vinden zij het een goede investering nu de papieren oplossing nog bestaat. Het automatisme dat ook prijzen van deze edelmetalen dalen bij deflatie bestaat niet, aldus de heren. 
Door enkele grafieken in historisch perspectief tonen zij dit aan. Zij denken dat in tijden van crisis de waarde sterk zal stijgen, ook als ruilmiddel.

Enkele crisistips van lezers op basis van eerste druk van het boek:

• zo snel mogelijk de hypotheek aflossen. Een hypotheekvrij huis kan worden gezien als een soort basisinkomen (rara van wie deze tip komt :-);
• zuinig leven. Enkel voorzien in de basisbehoeftes; 
• zelfvoorzienend op het gebied van eten, water en electriciteit;
• grote uitgaven vermijden die kortstondig zijn, zoals aanschaf van een nieuwe auto. Beter is het om te investeren in verbeteringen van het dagelijks leven, zoals ervaringen op doen. Geen spullen aanschaffen. Het opdoen van ervaringen zorgt voor sociale verbroedering en kennisopbouw, die ook (later) als ruilhandel ingezet kan worden;
• praat met (over)grootouders over de moeilijke tijden, die zij gekend hebben, om zo ervaringen op te doen. 

Wat vinden wij er eigenlijk zelf van?

Het belangrijkste is dat dit boek ons, vanuit historisch perspectief en aan de hand van de kondratieff cycli, inzichten geeft. Inzichten over het verleden, het heden en de toekomst. Om eerlijk te zijn, zijn wij hiervan best geschrokken. En dat is nog een understatement.

Het blijven voorspellingen, maar mijn verstand en mijn gevoel zegt dat de heren er niet ver vanaf zitten. 

Het voelt des te meer als een goede keuze dat wij in 2012 actie hebben ondernomen om zuiniger te leven. Door het maken van bewuste keuzes kunnen wij nu onder andere onze hypotheek versneld aflossen. Investeren wij in het huis, waar wij nog lang hopen te wonen. Kortom: investeren in de toekomst. Hiermee voldoen wij aan het eerste punt. Het huis verkopen is dan ook in onze situatie geen noodzaak. Dat geeft al de nodige rust. Ook het spreiden van het spaargeld passen wij toe, zover het de papieren oplossing betreft.

Na het lezen van dit boek is het besef van de urgentie er nog meer om versneld te blijven aflossen, maar ook de andere stappen eens goed te onderzoeken. Het stappenplan in het boek is, ondanks enkele open deuren, een mooie leidraad om concreet acties te ondernemen.

Welke stappen uit het stappenplan volg jij al of ben je van plan te gaan volgen (na het lezen van het boek)?